Contich 1914-1918

In juli was het precies 99 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Iedereen heeft ondertussen al lang door dat die ramp de volgende jaren uitgebreid zal worden herdacht. Boeken met verhalen over de grote veldslagen, de heldhaftige weerstand die moedige soldaten boden in de loopgraven, de offensieven onder de leiding van grote generaals verschijnen nog altijd bij de vleet.

Gelukkig is er de laatste tijd ook meer aandacht gekomen voor het verhaal de kleine man (m/v). Vooral Sophie De Schaepdrijver heeft de trend gezet met De Groote Oorlog – Het Koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog (1997).Dit is haast verplichte lectuur, helaas is er in onze openbare bibliotheek geen exemplaar meer van voorradig (wel in die van onze kring). Gelukkig is er nu Oorlogsdagen van Kontichnaar Pieter Serrien, die al eerder een bestseller had met Tranen over Mortsel, over het bombardement tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze keer is zijn relaas gebaseerd op de notities die 32 dagboekschrijvers uit alle Vlaamse provincies tussen 1914 en 1918 maakten. Deze turf van 400 pagina’s kost 24.95 euro.

Een andere historie is die van Margriet, de knappe dochter van de Kontichse politiecommissaris Ballegeer. Beiden speelden een belangrijke rol in de spionage en het verzet tijdens de Eerste Wereldoorlog. Haar kleindochter Janet Dean publiceerde een e-book gebaseerd op de verhalen die ze van haar (tot Britse genationaliseerde) grootmoeder hoorde. Een even pakkend als spannend relaas dat sommigen vergeleken met het leven van Mata Hari, maar dan met een happy end. Spying in World War I – The True Story of Margriet Ballegeer is voorlopig alleen in het Engels beschikbaar(Osprey Publishing) en kan worden gedownload via de website van Fnac voor 4.91 euro. Haar avonturen worden ongetwijfeld ook het onderwerp van een Britse miniserie: de makers-in-spe zijn onlangs in Kontich geweest om de nodige contacten te leggen en een gedegen achtergrond op te bouwen. Mogelijk al volgend jaar op tv!

Kontich speelde nog op een andere manier een belangrijke rol tijdens de Eerste Wereldoorlog. De overgave van Antwerpen in oktober 1914 betekende een kentering voor het verloop ervan. Die overeenkomst – bekend als de Conventie van Contich – werd dus hier getekend, in villa Rest and Be Thankful, Antwerpsesteenweg 69.

Duitse soldaten in de villa Rest and Be Thankful

De tafel waaraan dat gebeurde en de andere meubels die erbij hoorden zijn nu in het bezit van de Kring voor Heemkunde. Sophie De Schaepdrijver heeft er onlangs nog aan plaatsgenomen in het kader van een documentaire voor VRT/Canvas: Poor Little Belgium, ook al gepland voor volgend jaar. Jozef Van Herck, sinds 1940 deken en in 1943 stichter van de heemkundige kring van Kontich, was getuige-op-afstand van dit historisch feit. Hij heeft er in 1973 een uitgave aan gewijd, De val van Antwerpen in 1914 en de Tafel der overgave. Deze publicatie is nog bij de Kring verkrijgbaar tegen 1,00 euro (elke zondagnamiddag van 14 tot 17 uur in het Museum) of ze wordt u toegezonden tegen 3.50 euro (mail naar heemkunde.kontich@gmail.com).

Zoals in alle gemeenten is er een werkgroep opgericht (in Kontich binnen de Gemeentelijke Erfgoedraad) die gedurende de volgende vijf jaar de oorlog wil herdenken samen met de bevolking. De focus zal vooral liggen op hoe Kontich en Waarloos de oorlog hebben ondergaan. Naast de eerder vermelde onderwerpen en het dagboek van Jozef Van Herck, die aalmoezenier-brancardier was in de tranchees aan de IJzer, zal vooral het dagelijkse leven in onze gemeente aan bod komen. Daarom wordt jouw medewerking gevraagd: heb je voorwerpen, foto’s, documenten, verhalen enz. die verband hebben met de oorlog in Kontich en Waarloos en wil je die delen met de bevolking in een tentoonstelling of via een ander kanaal, neem dan contact op met de heemkundige kring (heemkunde.kontich@gmail.com). Alle materiaal blijft uiteraard jouw eigendom en de kring zal er tijdens de leentijd uiterste zorg voor dragen.

Tekst en foto’s: Frank Hellemans, Janet Dean en Koninklijke Kring voor Heemkunde.

HOME